مقدمه:

شبکه های اجتماعی مجازی، اصلی ترین نقش را در ایجاد ارتباطات مجازی میان افراد و گروه ­ها دارا هستند. نقش جدی و تاثیر گذار این گونه پایگاه های اینترنتی در اطلاع رسانی سریع و گسترده، جایگاه ویژه ای را برای این دسته از پایگاه ها به وجود آورده است. در خصوص شبکه های اجتماعی پژوهش های متعددی صورت گرفته است که به اهمیت و نقش آنان می پردازد. طی سالیان کنونی، بسیاری از شبکه­ های اجتماعی نقش بسزایی در جنبش اجتماعی داشته اند. به طور مثال، پیروزی انتخاباتی بارک اوباما در سال ۲۰۰۸، انقلاب یاس ۲۰۱۱ در تونس، ناآرامی های ۲۰۱۳ میدان تقسیم استانبول تنها بخشی از کارکردهای شبکه های اجتماعی است که منجر به جنبش اجتماعی وسیع شده است.

موضوع فساد اداری کشور ایران موضوع جدیدی نیست که از شبکه های معاند منتشر ­شده باشد ولی انتشار این موضوع از طریق شبکه­ های اجتماعی داخلی موضوع جدیدی است که توجه به آن اهتمام جدی را می­طلبد. این امر از آن جهت حائز اهمیت است که دیگر اخبار مذکور از شبکه های بیگانه منتشر نمی­شود بلکه از شبکه های داخلی منتشر می­شود. به عبارتی، نگارنده معتقد است که در خصوص اخبار منفی، شبکه های اجتماعی داخلی بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار می­ گیرند زیرا اگر شبکه های اجتماعی داخلی موضوعی منفی را بپذیرند، صحه ­ای بر اخبار شبکه های بیگانه خواهد بود زیرا شبکه های بیگانه سالیان درازی است که بر این طبل می­کوبند.

ضرورت و اهداف:

هدف از این گزارش ورود به موضوع جنگ رسانه­ای نیست، بلکه هدف از این گزارش آن است که اخبار فعلی فساد کشور ایران مبتنی بر اخبار شبکه های اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. از یک سو، در دهه­ های ۶۰ و ۷۰ با توجه به ظرفیت ­ها به موضوع می ­پرداختند که متاسفانه این سازوکار، گزینه مناسبی برای پاسخ به مسئله مذکور نبود. از سوی دیگر، در دهه ۹۰ با رشد شبکه­ های اجتماعی اخبار فساد اداری به طور روز افزون در این پایگاه­ ها منتشر گردید و آن روی سکه اتفاق افتاد. به عبارتی، اخبار فساد اداری، اذهان عمومی را به سمت یک نظام دارای فساد سوق می­دهد. نه وضعیت سفید دهه ۶۰ و ۷۰ توصیف وضعیت فساد ایران بود و نه وضعیت سیاه مطلق دهه ۹۰ توصیف وضعیت فساد ایران است. به عبارتی، نگارنده معتقد است که وضعیت کشور ایران همانند دیگر کشورها در مرزی از سفید و سیاه یا به عبارتی خاکستری قرار دارد. درنتیجه، ضروری گردید تا با تحلیلی از افراد فعالِ این حوزه، نحوه نشر این گونه اخبار مورد توجه قرار گیرد. به عبارتی دیگر، هدف از این گزارش سیاستی – تحلیلی، مشخص کردن مسائل فساد اداری از منظر فعالان شبکه های اجتماعی داخلی است. در پایان، باید مشخص کرد که مخاطبان آنان چه برداشتی از پست­ های آنان در شبکه­های اجتماعی داخلی داشته­ اند.

موضوعات قابل ارائه:

 بنا بر اصل اختصار و برای اینکه گزارش سیاستی فوق طولانی نباشد، در این گزارش ادبیات علمی و مبانی نظری فساد اداری، مبارزه رسانه ای با فساد، افشاگری و … به تفصیل تشریح نگردید و به مروری اجمالی بسنده شد. فرض این گزارش بر آن است که مخاطب از ادبیات علمی شناخت دارد و کسانی که علاقه مند به این حوزه هستند می توانند با مراجعه به متون علمی نسبت به اصطلاحات فوق آگاهی کسب کنند. برای تحلیل شبکه های اجتماعی فعال در حوزه فساد ابتدا افراد شاخص این حوزه شناسایی شدند. در ادامه، به پست های آنان در شبکه های مجازی مراجعه گردید و پست های آنان مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت از بین پست­ها، پست­هایی که مرتبط با موضوع با فساد بودند به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. جدول (۱) خلاصه ای از کدهای حاصل شده را نشان می­دهد.

جدول (۱) نام فرد فعال و فراوانی کدها

از آنجایی که پژوهشگر در پاسخ به سوال خود، یعنی شبکه های اجتماعی فعال مبارزه با فساد اخبار آن را در چه گونه منتشر می­کنند، در صدد تحلیل کلی است و به شخص خاصی توجه ندارد، کلیه کدهای حاصل شده با یکدیگر تجمیع و در نهایت کدهای تکراری حذف گردیدند. تعداد مجموع کدها ۴۴۱ کد بود. کدهای تکراری ۳۲۹ بودند که با حذف آنان ۹۲ کد منحصر به فرد باقی ماند. از ۹۲ کد حاصل شده، تمرکز بر کدهای خواهد شد که بیشترین فراوانی را داشته ­اند. بنابراین ۱۰ کدی که بیشترین تکرار را داشته است مورد توجه این گزارش قرار می­گیرد. نمودار (۱) کدهایی را نشان می­دهد که بیشترین فراوانی را داشته­ اند.

نمودار (۱) ۱۰ کد اول پست ها با بیشترین فراوانی

راهکارها و اقدمات / جمع ­بندی:

• ایجاد مکانیزم ­هایی برای رفع ادراک از تبعیض در کشور.
• داشتن عزم راسخ سیاسی برای رفع ادراک از فساد در کشور.
• پیشی گرفتن عزم راسخ سیاسی از اشاعه اخبار فساد در کشور.