با نگاهی به پژوهش مرکز افکارسنجی شهرداری تهران
به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات راهبردی ژرفا ، نشست تخصصی «بررسی ذائقه موسیقایی مردم تهران با نگاهی به پژوهش مرکز افکارسنجی شهرداری تهران » با حضور محسن رفیعی، مدیر اندیشکده هنر و رسانه مرکز مطالعات راهبردی ژرفا و دبیری محسن دهگلی مسئول میز هنر مقاومت مرکز ژرفا برگزارگردید.
موضوعات گستردهای حول محور تأثیرات اجتماعی موسیقی و نقش نهادهای مختلف در شکلگیری این تغییرات پیرامون این نشست مطرح شد. این نشست بر اساس پژوهش مرکز افکارسنجی شهرداری تهران شکل گرفت و به تحلیل تغییرات ذائقه موسیقایی در دو دهه اخیر پرداخت.
مفهوم ذائقه موسیقایی: تأثیرات ذهنی و احساسی بر انتخابهای موسیقایی
به گفته آقای رفیعی ذائقه موسیقایی به مجموعهای از تجربیات و تأثیرات ذهنی و احساسی اشاره دارد که در طول زمان در ذهن و روح فرد شکل میگیرد. این تأثیرات ناشی از موسیقیهایی است که فرد میشنود و به تدریج باعث میشود که او به سمت نوع خاصی از موسیقی کشش پیدا کند یا آن را کنار بگذارد. به عبارت دیگر، ذائقه موسیقایی یک فرد، تنها نتیجهی سلیقه شخصی نیست، بلکه به میزان زیادی به آگاهی او از مفاهیم، ساختارها و تاریخچه موسیقی وابسته است. این آگاهی و شناخت باعث میشود که فرد موسیقیها را نه فقط بر اساس ترجیحات شخصی، بلکه بر اساس درک و ارتباطی که با فرهنگ و زبان موسیقی دارد، انتخاب کند.
چرا ذائقه موسیقایی تغییر کرده است؟
محسن رفیعی در این نشست توضیح دادند که تغییرات در ذائقه موسیقایی مردم تهران و ایران بهویژه در دو دهه اخیر، پیشبینیشده بوده و عوامل مختلفی در آن دخیل بودهاند. از جمله این عوامل میتوان به پخش موسیقیهای وارداتی، تأثیرات رسانهها، و بهویژه نقش رسانه ملی اشاره کرد. ایشان بر این نکته تأکید کردند که در دهههای گذشته موسیقی پاپ وارد کشور شد و به دلیل کیفیت پایینتری که داشت، با موسیقیهای وارداتی غربی قابل مقایسه نبود. بیست سال تعطیلی موسیقی پاپ در ایران و سپس ورود آن بهطور ناگهانی، باعث ایجاد خلأ بزرگی در تولید و عرضه موسیقی پاپ شد و بهطور طبیعی تغییراتی در ذائقه موسیقایی مردم ایجاد کرد.
نقش رسانهها در تغییر ذائقه موسیقایی
رسانهها بهویژه صدا و سیما، نقشی بسیار مهم در پخش موسیقیهای مختلف در ایران ایفا کردهاند. محسن رفیعی در این زمینه توضیح دادند که رسانهها به جای ترویج موسیقیهای فاخر و ملی، بیشتر به سمت موسیقیهای وارداتی و سطحی رفتند که نه تنها با فرهنگ ایرانی سازگاری نداشتند، بلکه تأثیرات منفی نیز داشتند. رسانهها باید بهجای ارضای سلیقههای کوتاهمدت، مسئولیت حفظ هویت موسیقی ملی و فرهنگی ایران را بر دوش بگیرند و موسیقیهای فاخر ایرانی را معرفی کنند.
نقش شهرداری تهران در تغییر ذائقه موسیقایی
یکی از بحثهای مهم در این نشست، نقش شهرداری تهران در تغییر ذائقه موسیقایی مردم تهران بود. رفیعی بر این نکته تأکید کردند که شهرداری تهران، با توجه به ظرفیتهای گستردهای که دارد، میتواند نقشی کلیدی در این تغییرات ایفا کند. از جمله امکاناتی که شهرداری تهران در اختیار دارد، بیش از بیست فرهنگسرا و سرای محلات است که میتوانند در ترویج موسیقی فاخر و ملی نقش بسیار مهمی داشته باشند. این فرهنگسراها و رسانههای محلی شهرداری تهران میتوانند بستر مناسبی برای برگزاری کنسرتها، نمایشگاهها و سایر رویدادهای فرهنگی فراهم کنند.
مدیر اندیشکده هنر و رسانه مرکز مطالعات راهبردی ژرفا پیشنهاد کردند که شهرداری تهران باید با همکاری نهادهای مختلف فرهنگی و هنری، بهویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش و رسانهها، یک شورای راهبردی در عرصه موسیقی تشکیل دهد. این شورا باید به تدوین استراتژیهای فرهنگی پرداخته و راهکارهای اجرایی برای تغییر ذائقه موسیقایی مردم طراحی کند. بهویژه رسانهها و فرهنگسراها باید با همافزایی و همکاری، موسیقی فاخر و اصیل ایرانی را به جامعه معرفی کنند.
لزوم تغییر ذائقه موسیقایی و اهمیت آن برای آینده فرهنگی کشور
در نهایت، محسن رفیعی با تأکید بر اهمیت تغییر ذائقه موسیقایی مردم، به این نکته اشاره کردند که برای این تغییرات نیاز به یک همت ملی و همکاری همهجانبه میان نهادهای مختلف فرهنگی، هنری و رسانهای وجود دارد. این تغییرات باید بهگونهای طراحی شود که موسیقی ملی جایگاه ویژهای در فرهنگ عمومی مردم پیدا کند و بهطور خاص به نسلهای جدید منتقل شود. تغییر ذائقه موسیقایی نه تنها در راستای ارتقای کیفیت موسیقی، بلکه بهعنوان ابزاری برای تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی کشور بسیار مهم است.
این نشست نشان داد که برای تغییر ذائقه موسیقایی مردم، نیاز به یک استراتژی جامع، همکاری مستمر نهادهای مختلف و تولیدات فرهنگی مؤثر داریم. تنها با این همکاریها میتوان به سمت ارتقای فرهنگی و اجتماعی حرکت کرد و موسیقیهای فاخر و ملی را در میان نسلهای جدید معرفی کرد.
