به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات راهبردی ژرفا، با همت میز مطالعات رادیو و تلویزیون مرکز مطالعات راهبردی ژرفا نقد و بررسی فیلم سینمایی«کیک محبوب من» از سلسله جلسات محفل نقد و بررسی بازنما ، چهارشنبه ۳۰آبان با حضور محمدتقی فهیم پژوهشگر و منتقد سینما و محسن رفیعی مدیر اندیشکده هنر و رسانه مرکز ژرفا برگزار شد.
تناسب فیلمنامه «کیک محبوب من» برای فیلم کوتاه
در این جلسه، محمد تقی فهیم پژوهشگر و منتقد سینما درباره فیلمنامه گفت: در هر کشور براساس استاندار بومی آن منطقه شاهد تولید فیلنامه‌های متنوعی هستیم، مثلا سینمای هند با فیلم‌های ۴ ساعته و سینمای اروپا با فیلم‌های ۹۰ دقیقه‌ای مواجه هستیم، با این حال استاندارد منطقی تولید فیلم سینمایی ۱۲۰ دقیقه است که برای هر دقیقه باید یک صفحه دیالوگ با انسجام محتوایی خاص نگارش شود.
وی نسبت به فیلمنامه«کیک محبوب من»انتقاداتی وارد کرد و افزود: کارگردان این فیلم از لحاظ فنی می‌توانست با فیلمنامه موجود یک فیلم کوتاه حرفه‌ای به صورت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه تولید کند، اما وجود محتواهای کلیشه‌ای و اضافه کردن مطالب غیرمرتبط باعث عدم انسجام در شخصیت پردازی و تأثیرگذاری داستان شده است، به نحوی که به نظر می‌رسد فیلمنامه اصلی «کیک محبوب من» کلا ۲۰ الی ۳۰ صفحه بوده است .
محمدتقی فهیم درباره شخصیت‌سازی این فیلم سینمایی توضیحاتی داد و خاطرنشان کرد: در سینما سه نوع شخصیت پردازی داریم، تحت عنوان کارکتر، تیپ و شخصیت‌های خاکستری که تیپ‌سازی به عنوان قالب فیلم‌های سینمایی در اروپا مانند چارلی چاپلین از دو مورد دیگر ارزشمندتر و البته سخت‌تر است، اما در این فیلم هیچ‌گونه شخصیت پردازی صورت نگرفته و فیلمساز صرفا مانند فیلم‌فارسی‌های قبل از انقلاب به دنبال استفاده از نمادهایی که خطوط قرمز جمهوری اسلامی را رد می‌کند.
القای ممنوعیت‌های دروغین در کشور
این منتقد سینما درباره تابوشکنی‌های فیلم «کیک محبوب من» تاکید کرد و گفت: فرامرز در این فیلم به مهین گفت که به دلیل نواختن موسیقی در مراسم عروسی بازداشت شده است، درحالی که روزی هزاران عروسی در کشور با آهنگ‌های امروزی برگزار می‌شود و مشکلی برای آن‌ها از لحاظ قانونی ایجاد نمی‌شود، همچنین فضای کشور به‌گونه‌ای بسته و عقده‌گرا نشان داده شده است که یک پیرمرد با پیشنهاد ساده با یک پیرزن وارد رابطه می‌شود، به گونه‌ای که انگار مسیر حلال برای حوایج جنسی در کشورمان وجود ندارد.
این منتقد سینما به توضیحاتی پیرامون اهمیت شناسنامه کارکترهای داستانی داد و بیان کرد: روند نمایشی داستان‌های اعتراضی مانند «کیک محبوب من» باید به‌گونه‌ای باشد که عملکرد شخصیت با شناسنامه آن با هم قرابت معنایی داشته باشند، به گونه‌ای که تغییرات رفتاری در کارکتر باید مبتنی بر جریان تغییر شرایطی باشد که در تاریخچه زندگی وی نمود داشته است، اما در فیلم مذکور شاهد هستیم که مهین به یک باره پس از مدت زیادی انزواگرایی، تنها مسیر تن دادن به روابط نامشروع را برای خروج از تنهایی انتخاب می‌کند، درحالی که با توجه به شرایط مطلوب مالی می‌توانست به اقدامات خیریه بپردازد یا فرزندی را به سرپرستی قبول کند.
عدم هماهنگی میزانسن با محتوای فیلمنامه
محمدتقی فهیم طراحی صحنه و قالب دیالوگ‌های این فیلم را مطلوب ندانست و توضیح داد: میزانسن این فیلم خارج از فرم‌هایی مفهومی بوده و صرفا از رنگ و جلوه‌های عادی استفاده کرده است، همچنین مبتنی دکوپاژی توسط کارگردان رعایت نشده و ریتم‌ها و طول نما روابط محتوایی خاصی ندارند، علاوه بر آن قالب دیالوگ‌ها نسبت به کارکتر درنظر گرفته نشده است، به نحوی که اگر دیالوگ‌های دو شخصت اصلی فیلم را جابه‌جا کنیم اصلا با مشکل لحن گفت‌وگوها مواجهه نمی‌شویم.
وی در پایان تصریح کرد: آنچه در فیلم سینمایی «کیک محبوب من» مشهود است، فیلم ساز به دور از کارکردهای فنی و محتوایی به دنبال جلوه سیاسی این فیلم بوده تا جایزه‌های بین المللی را از آن خود کند، به گونه‌ای که حتی حرکت دوربین در این فیلم موجب ایجاد اندیشه در ذهن مخاطب نشده و تنها برای جلوه اروتیک صحنه‌های شهوانی به کار برده شده است.
هنر سفارتی، حامی نویسندگان منزوی
در ادامه این نشست، محسن رفیعی مدیر اندیشکده هنر و رسانه مرکز مطالعات راهبردی ژرفا به جنبه‌های تاریخی هنر سفارتی پرداخت و خاطرنشان کرد: بعد از جنگ جهانی دوم با شروع جنگ سرد، برنامه مخفی سازمان سیا در آمریکا برای کشورهای بلوک شرق آماده شد، در همین راستا نویسندگانی از بلوک شهر که مورد حمایت کشور خود نبودند به پشتوانه این طرح توانستند تولیدات هنری مورد نظر سفارتخانه‌ها را تولید کنند.
وی خاطرنشان کرد: در نیمه اول دهه ۱۳۶۰ برگزاری کنسرت‌های سفارشی در سفارت‌های کشورهای اروپایی در تهران آغاز شد، به نحوی که اولین اجراهای بعضی از خوانندگان در سفارت ایتالیا برگزار شد، به‌گونه‌ای که نیمه اول دهه ۷۰ این رویکرد تقویت شد و هنر سفارتی با برنامه هایی مثل آموزش زبان و دادن تورهای گردشگری و ویزاهای خاص و جشن‌های شبانه شکل گرفت، این اقدامات را می‌توان مقدمه جریان‌سازی فتنه سال ۸۸ با حضور هنرمندان وابسته به سفارت‌خانه‌های اروپایی درنظر گرفت، قابل توجه است که کارمند ایرانی سفارت فرانسه به سازماندهی ۱۶۰ هنرمند وابسته به این کشور طی حوادث آن سال‌ها خبر داده بود.
مدیر اندیشکده هنر و رسانه مرکز مطالعات راهبردی ژرفا ضمن تاکید بر این که زبان هنر بهترین ابزار برای ایجاد جریان‌سازی فرهنگی است، اظهار کرد: سه هدف سرویس‌های خارجی از طریق سفارت‌خانه اروپایی در حوزه فرهنگی کشورهای بلوک شرق، اولا سرخوردگی فرهنگ ملی، القای فرهنگ غربی و تثبیت فرهنگ تحمیلی در کشورهای مورد هدف است، در این اثر نیز شاهد ردپای ۳ کشور اروپایی سوئد، فرانسه و آلمان هستیم که در اثبات هدفمند بودن تولید این فیلم کافی است.
تناقضات محتوایی در فیلنامه «کیک محبوب من»
محسن رفیعی بر تناقضات تولیدی این فیلم تاکید کرد و گفت: مهین یک زن ۷۰ ساله ظهر از خواب بیدار می‌شود و به صورت تماس ویدیوئی با دختر خود تماس برقرار می‌کند، ولی برای خرید به مدت طولانی منتظر گرفتن تاکسی خطی می‌شود و ادعا می‌کند کار با برنامه‌های تاکسی اينترنتی را بلد نیست، همچنین عدم تغییر حال مهین از مصرف زیاد مشروبات الکلی علیرغم مرگ فرامرز از جمله تناقضات محتوایی این فیلم محسوب می‌شود.
محسن رفیعی همچنین به این نکته اشاره کرد که در طول این فیلم شخصیت زن داستان مانند آدم ساده و زودباور تمام مسائل پیرامونی خود را ارزیابی می‌کند و در تعاملات با دیگران هم از این قاعده تبعیت می‌کند ولی در انتهای فیلم شخصیت زن مانند یک قاتل حرفه ای به دنبال از بین بردن حضور این شخصیت مرد در خانه خود می‌شود و فرامرز را در حیاط خانه خود دفن می‌کند .
وی در پایان به فیلم‌های متعارف ازدواج سالمندان اشاره کرد و افزود: بسیاری از فیلم‌های مشابه با فیلمنامه «کیک محبوب من» مانند «خواستگاری» در سال ۱۳۶۸ به کارگردانی مهدی فخيم زاده، عشق را مبتنی بر عرف‌های جامعه و چارچوب‌مند نشان می‌دهند، بنابراین این اثر دارای جنبه‌های تعمدی سیاه‌نمایی و تشریح وضعیت بسیار نادر بوده و قصد نمایش بحران اجتماعی در جامعه ایران را دارد، جامعه‌ای که حاکمیت به همراه قشر مذهبی با اخلاق تند در جایگاه سرکوب آزادی و امیال فردی افراد هستند، بنابراین اهداف سرمایه‌گذاری ۳ کشور اروپایی در این فیلم تاحدود زیادی محقق شده است.
انتهای پیام
