همزیستی اقوام؛ راز ماندگاری ایران
یادداشتی از دکتر علی جعفری، مدیر اندیشکده هویت و پیشرفت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا
به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات راهبردی ژرفا، همزیستی اقوام یکی از ویژگی‌های بارز فرهنگ و جامعه ایرانی است که طی قرن‌ها شکل گرفته و تداوم یافته است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی خود، همواره میزبان اقوام و گروه‌های قومی مختلف با زبان‌ها، مذاهب و فرهنگ‌های گوناگون بوده است. این تنوع قومی و فرهنگی همواره عاملی برای غنای هویت ملی بوده است.
ایران کشوری چندقومیتی که اقوام مختلفی همچون فارس‌ها، ترک‌ها، کردها، لرها، لک ها، بختیاری ها،بلوچ‌ها، عرب‌ها، ترکمن‌ها، گیلک‌ها، مازندرانی‌ها و… در آن قرن ها در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز داشته و حافظ سرزمین ایران بوده اند.
هر یک از این اقوام دارای زبان، آداب و رسوم، پوشش محلی، موسیقی و فرهنگ خاص خود هستند، اما همه آنها در چارچوب هویت ایرانی اسلامی جای می‌گیرند. اگرچه زبان رسمی ایران، فارسی است، اما بسیاری از اقوام به زبان‌های دیگری مانند ترکی، کردی، لری،لکی، بلوچی،عربی، مازنی و… صحبت می‌کنند. با این حال، فارسی به عنوان زبان مشترک، نقش مهمی- در پیوند بین اقوام و حفظ وحدت ملی – ایفا می‌کند.
تاریخ ایران مملو از شیرمردان و شیرزنان شجاع و میهن دوستی از هر قوم و مذهبی است؛ «رئیسعلی دلواری»، «میرزا کوچک خان گیلانی»، «سنجر» و «محمودخان کردستانی»، «ستارخان»، «باقرخان» و «ثقه‌الاسلام آذربایجانی»، «ناصر دیوان کازرونی»، «بی‌بی مریم بختیاری»، «زنان لرده»، «بانو فرنگیس کرمانشاهی»، «دریادار بایندر»، «حنبل بلوچ» و بسیاری دیگر از سرداران و بزرگانی که هر کدام در گوشه‌ای از این خاک متعلق به قومی بودند، برای دفاع از وطن علیه دشمنان و بدخواهان ایران تا پای جان فداکاری کردند تا ایران نامش جاودانه بماند.
در ایران تنوع فرهنگی نه تنها تهدید نیست، بلکه فرصتی بی نظیر و ثروت ملی محسوب می‌شود که در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند به تقویت انسجام ملی و پیشرفت کشور کمک کند. ایرانیان با وجود تفاوت‌های قومی و زبانی، خود را بخشی از یک ملت واحد می‌دانند و این ویژگی، ایران را به الگویی ممتاز در جهان تبدیل کرده است.
مهمترین راهبردها و راهکارهایی که برای تعادل بخشی ،کاهش تنش‌های ساختگی، تقویت همگرایی و وفاداری ملی میان اقوام ایرانی پیشنهاد می گردد عبارتند از:
۱. تأکید بر نقاط مشترک تاریخی و فرهنگی؛ ترویج آثاری فاخر و هویت بخش- به عنوان بازتاب دهنده همزیستی، خرد جمعی، صلح و مدارا و عشق به وطن – همچون شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا، گلستان و بوستان سعدی،دیوان حافظ، نظامی، خاقانی، عطار و دیگر بزرگان ادب فارسی، و نیز تبیین مقاومت های تاریخی اقوام ایرانی در برابر مهاجمان و بیگانان با استفاده از زبان هنر، آموزش و رسانه به‌صورت ملموس، جذاب و همه‌گیر در جامعه منتشر شود.
۲. تقویت و تعادل بخشی به نمادها و مناسبت های ایرانی و اسلامی جهت جلوگیری از دو قطبی سازی جامعه
۳. تقویت گفتمان “ایران برای همه ایرانیان؛ گفتمان سازی رسانه‌ها و نخبگان در راستای تقویت وحدت و همگرایی اقوام ایرانی بر اساس رویکرد ایرانی و اسلامی(پرهیز از نفی اسلام به نام ایرانگرایی یا نفی ایرانیت به نام اسلامیت).
۴. تشویق و حمایت از موسسات و انجمن‌های مردم نهاد که در راستای همگرایی و وحدت اقوام ایرانی فعالیت می کنند.
۵. شناسایی و شناساندن مشاهیر، قهرمانان و نخبگان اقوام ایرانی جهت خودباوری، انسجام اجتماعی و افتخار به ایرانی بودن.
۶. دیپلماسی فرهنگی داخلی در راستای تقویت روابط بین اقوام مانند برگزاری اردوهای ملی دانش‌آموزی،جشنواره های ملی موسیقی،غذا، پوشاک و… اقوام ایرانی،مسابقه شاهنامه خوانی در بین نوجوانان جوانان در سطوح منطقه ای و ملی.
۷ . راه اندازی زنگ ایران شناسی در مدارس برای آشنایی با اقوام ایرانی.
۸. تدوین کتب درسی با رویکرد چندفرهنگی: گنجاندن تاریخ و ادبیات اقوام مختلف در برنامه‌های درسی.
۹. معرفی تاریخ و فرهنگ اقوام در رسانه های استانی و ملی برای زدودن پیش داوری مخرب درباره اقوام ایرانی.
انتهای پیام
